Geslaagde steentijddag

hier toont PaleoNed er Paul de Nooijer een fraaie vuistbijl

foto rechts: boekenmarkt

Afgelopen zaterdag 31 januari werd de 19e steentijddag gehouden in het Lipsiusgebouw in Leiden. Daar kregen zo'n 200 bezoekers een programma met verschillende lezingen voorgeschoteld, onder meer een lezing over de relatie tussen Neanderthalers en Hyena's in het Midden Paleolithicum. Op verschillende sites werden de voedingsgewoonten van mensen en Hyena's onderzocht en onderling vergeleken. Een van de beelden die werden geschetst is dat Hyena's niet van die primitieve schepsels zijn als wel eens wordt gedacht. Het zijn dieren met een sterke sociale band enbovendien uitstekende jagers. Hoewel ze voedselconcurfent van de mens moeten zijn geweest heeft dat niet tot grote conflicten geleid, wellicht omdat hyena en mens elkaar ontliepen.

gezellig druk op de steentijddag

Een andere lezing betrof het voorkomen van Neanderthalers in Noord Nederland. Sinds enkele jaren doen onderzoekers van de universiteit van Gronigen samen met werkgroepen uit de regio veldonderzoek op de landerijen in Noord Oost Nederland, waarbij artefacten worden verzameld en beschreven. Aan het slot van de lezing vroeg de lezer om vrijwilligers uit de zaal om bij toekomstig veldonderzoek te assisteren. In de middagpauze werd een boekenmarkt georganiseerd waar boeken met het thema IJstijd konden worden aangeschaft.

De steentijddag werd naar traditie afgesloten met een borrel. Maar vóór die tijd was ik al weg omdat ik nog even de stad in wilde.

Themadag IJstijd

Door de Nederlandse Geologische Vereniging (NGV) worden regelmatig Themadagen georganiseerd over geologische thema's. Op zaterdag 24 januari 2009 was er een themadag georganiseerd over de IJstijd. Het programma omvatte onder meer exposities, lezingen en een leestafel waar boeken en tijdschriften in te zien waren.

Er was een grote belangstelling van jong en oud voor de themadag, en met enkele honderden bezoekers was de opkomst zelfs groter dan door de organisatie verwacht.

Op de geologische markt waren door amateurgeologen en -paleontologen kraampjes ingericht met zwefstenen en fossielen. Zo waren er prachtige windkanters te zien en stenen met gletsjerkrassen. Ook bij de stands met fossielen was vollop te zien, onder anderen botten en kiezen van de wolharige neushoorn en de wolharige mammoet, het gewei van een rendier, de onderkaak van een Bison en enkele botten van de sabeltandkat Homotherium.

Ook waren er enkele fraaie replica's te zien van sabeltandkat en tijger.

Verschillende verenigingen gaven acte de presence, zoals het geologisch streekmuseum De IJsselvallei uit Olst, die een grote collectie zwefkeien en windkanters liet zien. De Werkgroep Pleistocene Zoogdieren (WPZ) presenteerde zich met een grote collectie fossielen, onder andere van de wolharge neushoorn en de wolharige mammoet.

Hier konden de bezoekers door hun meegebrachte fossielen laten determineren en kregen zij advies over het conserveren van fossielen. Voor de kleintjes was er een poster over de sabeltandkat Homotherium. Jong geleerd is oud gedaan.

Tussen enkele lezingen in helpt Dick Mol enkele

bezoekers met determineren van een mammoetbot.

De hele dag door zij er lezingen met het thema ijstijden.

Henri Hooghiemstra van de Universiteit van Amsterdam heeft een lezing gehouden over IJstijdafzettingen in de Andes van Zuid Amerika, die tot 3 miljoen jaar terug gaan, en zelfs dateren vóór de tijd dat op het noordelijk halfrond de gletsjervorming begon.

Daarna waren er nog twee lezingen van Dick Mol over de zeer rijke fauna van de Noordzee, waaruit de vissersvloot week na week nog grote hoeveelheden fossielen aanvoert, en waarvan hij enkele fraaie dia's toont. De laatste lezing gaat over de vondst van een nog geen 30.000 jaar oude onderkaak van de sabeltandkat Homotherium. Fraai schetst hij het verhaal van het onderzoek naar de ouderdom van de kaak en de publicatie in de Journa of Vertebrate Paleontology.

En daarmee eindigt ook de themadag IJstijden. Organisatie en pubkiek kunnen terugkijken op een geslaagde dag.

Sabeltandtijgers: Boekpresentatie

Naturalis, 1 december 2007. Presentatie van de Sabeltandtijger
Eindelijk is ons boek af ! En nu volgt de officiele presentatie van "de sabeltandtijger uit de Noordzee" met een zeer goed programma in het Natuurhistorisch Museum Naturalis in Leiden.
Een grootser decor dan Naturalis kon ik mij niet wensen: Sfeervol en chique! Daar waren alle aanwezigen diep van onder de indruk. Wat een mooi gezicht vanaf het podium, die volle zaal, en al die mensen die moesten staan. Zo hoort het. (Geen halfvolle zaal zoals bij veel WPZ en andere bijeenkomsten, maar overvol). In de rij staan als je de auteurs wil zien. Dát is pas belangstelling ! En terecht: De mensen hebben waar voor hun geld gekregen met de schitterende presentatie van Bernhard Buigues en daarna een bezoek aan het museum.

Tijdens het uitdelen van de handtekeningen hoorde ik dan ook van alle kanten lof. En elke keer als ik mijn handtekening zette zei men netjes dank je wel, en mijn antwoord was steevast: "Nee, jij bedankt, want jij hebt de moeite willen nemen om naar Naturalis te komen en een boek te kopen" Het deed me deugd verschillende collega's, WPZ ers en leden van mijn webring te zien.

Ik heb na het officiele deel nog even de gelegenheid en het genoegen gehad om met Bernard Buigues te spreken. De man is niet alleen een boeiend verteller maar ook nog eens een zeer aimabel mens. Zulke vrienden zijn zeldzaam en moet je koesteren !

De speeches
De keuze om Bernard Buigues te vragen was een schot in de roos. Iedereen in de zaal boven de 5 jaar was een en al oor en genoot van de primeur. Onderzoeker anex poolreiziger Bernard Buigues onthult de meest actuele data van de kleine babymammoet Ljoeba, die dit jaar is gevonden in Siberië. Deze mammoetbaby leefde 37.500 jaar geleden en is perfect geconserveerd, huid, slurf in perfect gave toestand. Ook liet hij een video zien van de berging van een ook al perfect geconserveerde wolharige neushoorn en vertelde hij van de moeizame onderhandelingen met de Russische maffia, die niets om wetenschap geven, maar des te meer om geld. En , de neushoorn was in Siberië gevonden en behoorde hun dus toe. Zo simpel was het. Een boeiende lezing. Daarover was iedereen die ik hoorde unaniem ! Hulde!
Ook onze uitgever Geert Jan heeft het goed en professioneel gedaan, evenals Professor Jelle Reumer, die met een kwinkslag over de etende sabeltandkatten de deur naar toekomstige discussies op een kier liet staan. Prima, Zo hoort het. En ook de speeches van de auteurs, hoe klein ook, staken goed in elkaar. Zeker het gemak waarmee Remie switchte tussen Nederlands en Engels viel me op. John de Vos had wat mij betreft wel iets kunnen zeggen over de artistieke vaardigheid van Remie, of mijn eerdere publicaties over Homotherium. Helaas liet hij die kans onbenut.

Het boek
Ons boek is af. Het is een mooi boek en ik ben er trots op. Enkele sterke punten van ons boek:
- geen droge wetenschappelijke kost, maar een levendig verhaal, recht uit de dagelijkse praktijk

van vissers, verzamelaars en (amateur)paleontologen.
- een compleet overzicht van de sabeltandtijger in Nederland met vele mooie foto's en platen.
- het boek leent zich ook uitstekend om gewoon in je boekenkast te zetten en er af te toe een

hoofdstukje uit te lezen. (vele hoofdstukjes kun je heel goed afzonderlijk lezen)

Dit alles kon alleen maar tot stand komen door een goede samenwerking tussen de auteurs, vormgever en uitgever en al die anderen die met raad en daad klaar stonden en uitvoerig genoemd zijn in het dankwoord van het boek. En natuurlijk onze echtgenotes, die soms toch wat extra geduld moesten opbrengen.
En Last but not least ( voor nu ), wil ik alle medeauteurs, vormgever en uitgever bedanken voor de de samenwerking, en Dick speciaal voor de uitnodiging om deel te nemen aan het team van auteurs van de Sabeltandtijger. Want dat heeft echt tot een mooi boek geleid. En dat is ook voor mij een verrijking ! Ik kijk nu al erg naar een Engelstalige versie uit. En ik hoop vooral dat het ook voor Geert Jan "leuk" is. Wie weet, kloppen we nog wel eens bij hem aan....

En nu verder.
Ik heb gelukkig even niets om handen, alle kan en niets moet. Maar aan de horizon schemeren weer nieuwe dingen. Eerst wil ik mijn website updaten. Daar heb ik de laatste maande te weinig in geinvesteerd, maar de ca 20.000 bezoekers per jaar hebben recht op een nette website. De sabeltandtijgers zal worden uitgebreid met bijzondere vindplaatsen en musea. Want wie weet, nodigt een mooie website uit tot het kopen van het boek, of willen mensen die het boek hebben gekocht nog eens op het web surfen. En dan heb ik nog kasten vol (Yerseke) fossielen die nodig verder onderzocht moeten worden. En wie weet waar dat weer toe leidt

Labels: sabeltandtijgers

Sabeltandtijgers : Van de drukpersen

Zwolle, 24 oktober 2007 .
Rond 11 uur afgesproken in Hotel Wientjes aan de Stationsweg in Zwolle, vanwaar we, na een uitsmijter en een kop koffie te hebben genuttigd vertrekken naar de drukkerij VOB in Hardenberg ( dat toch nog zo’n 40 kilometer van Zwolle vandaan ligt !!) . Bij de drukkerij worden we opgewacht met koffie en gebak. Dat mag ook wel, want dit is voor ons ( Remie, Dick, Wilrie en René, Geert Jan en ikzelf nattuurlijk) wel een bijzondere dag. Hoe vaak geef je nu een boek uit ? (tegenwoordig iedereen denk ik) maar voor ons is het bijzonder. Daarna neemt Wim Broer ons mee door het bedrijf, waar we kennismaken met administratie, technische afdelingen en drukkerij. Bij de grote drukpers aangekomen is de drukker juist een proefdruk van het voorblad aan het bekijken. Het ziet er prima uit. Nadat we nog andere proefdrukken hebben bekeken maken we ons rondje door het bedrijf af, om daarna in de vergaderzaal nog bij te praten. Daarna vertrekken we weer huiswaarts. In Utrecht gaan we nog langs de Italiaan waar

we nog wat napraten, en vervolgens gaat iedereen zijns weegs.

.

Ardennen Outdoor 3

09-10-2007
Tijdens de voorbereiding van deze korte vakantie wees een schoonzusje ons op het plaatsje Wéris bij Durbuy (B), waar een aantal dolmen en menhirs in de omgeving liggen. (bedankt Ria)
Nu heb ik wel vaker menhirs gezien, maar het idee, dat vlak bij je vakantieverblijf een aantal van deze mysterieuze megaliten liggen had gelijk mijn belangstelling.

Deze megaliten ligggen enige kilometers van elkaar vandaan verspreid in de omgeving, en door het plaatselijke (megaliten) museum zijn er wandelroutes uitgezet langs de megaliten. Ook nu is het schitterend weer. De wandeling voert ons eerst naar een dolmen (hunebed) met daarbij een aantal menhirs “Dolmen van Weris”. Van daar uit gaat het naar de Danthine Menhir, zo’n 3 meter hoog, langs de kant van de weg. (vroeger in de akkers, maar lastig voor de boeren, dus verplaatst). De volgende groep (dolmen van Oppagne) is ook weer een dolmen met een vijftal menhirs ( waarvan één omgevallen) . Hier hebben we in het heerlijk zonnetje gepicknickt. De volgende groep is een groep van 3 menhirs in een akker.

Vandaaruit terug naar het dorpje Wéris. Als we hier aankomen is het al gauw half 3. In het dorpje bezoeken we nog een museum en bezoekerscentrum over de megaliten en de Neolitische bouwers daarvan. Later op de middag nog een geocache gelopen naar 2 andere megaliten in de omgeving. De grootste,de Pierre Haina is wit met witte verf overgoten. Onze eerste ingeving is dat dit baldadige vernielzucht was, maar volgens de beschrijvingen bij de wandelroute is die witte verf er heel bewust aangebracht: Op 21 juni komt de zon, vanaf de dolme d'oppagne gezien boven de witte pierre haina op. Deze zonne "event" wordt (in navolging van onze verre voorvaderen) nog jaarlijks gevierd, vandaar de witte verf.

Ardennen Outdoor 2

08-10-2007
Vandaag hebben we een vol programma- veel buiten had ik het niet gezegd ?
Als eerste staat een tocht naar de rotsformaties van l’Herou op het programma, een reeks grillige rotsen in de omgeving van Nadrin. Daarna, rond het middaguur naar La Roche en daarna, van daaruit een auto rondrit in de omgeving van La Roche – Durbuy.

Als we ‘sochtends richting Nadrin rijden is het nog vrij mistig, niet zo gunstig, want voor mooie vergezichten heb je toch helder weer nodig. Maar gaandeweg trekt de mist weg en breekt het zonnetje door. De Rotsformatie van l ‘Herou is een ca 1,5 km lange rotsplaat met stijle wanden, door de Ourthe uitgesneden. De wandeling die wij deden voerde ons eerst langs die stijle rotswanden en vervolgens weer naar beneden naar het waterniveau. Dat was, ondanks enkele klauterpartijen goed te doen, en de afdaling naar het water ging ook wel, hoewel we van de officiële wandelroute waren afgeweken waardoor we veel steiler naar beneden gingen dan strikt noodzakelijk. Alleen uitkijken dat je niet te snel naar beneden ging
of met je voet bleef haken in de bramenstruiken. Maar het laatste deel van de tocht, dat was toch wel even iets anders: Ook nu weer van de officiële route afgeweken, maar nu steil naar boven. Het afdalen ging nog wel, maar het klimmen hier was veel moeilijker, en we gingen van boom tot boom om uiteindelijk, veel later dan gepland, boven uit te komen. Doornat van het zweet.... Van hieruit naar Laroche, waar het inmiddels al ruim na half twee was voordat we aan de lunch zaten. Heerlijk op het buitenterras in het zonnetje.......
Het zal rond drie uur geweest zijn dat we aan onze autotour door de omgeving begonnen, een rondrit van zo’n 95 kilometer langs leengoederen, kastelen en kasteelruïnes. Maar wat mij betreft (en ook wat Annie betreft) hadden we het mooiste deel van de dag al achter de rug: de (survivalachtige) tocht over de rotsen van l ‘Herou.

Ardennen Outdoor 1

07-10-2007
Vandaag zijn we voor een korte herfstvakantie afgereisd naar Houffalize in de Belgische Ardennen. De weergoden lijken ons gunstig gezind: voor de komende dagen is rustig herfstweer voorspeld met de nodige uren zon. Prachtig, want we willen deze korte vakantie zo veel mogelijk buiten zijn, de natuur in. Daarom zijn we deze eerste dag ook niet al te laat van huis gegaan, zo kunnen we toch nog een mooie wandeling maken, gecombineerd met een geocache (= “schatgraven”, wat dat is heb ik enkele logs terug nog uitgelegd.)
En zo komt het dat we nog geen 3 uur na ons vertrek onder een prachtig najaarszonnetje in een totaal ander landschap lopen, de heuvels rond Houffalize. Het eerste deel van de tocht gaat het heuvelop, eerst langs buitenweggetjes, maar alengs overgaand in smalle wandelpaden, nu weer eens in het bos, dan weer tussen de weilanden door, maar altijd met verassende landschappen. De cache ligt zo’n beetje op het hoogste punt van de route, en is zo gevonden. Daarna gaat het zo’n 100 meter omlaag tot we op gelijke hoogte met (nou ja, 60 cm hoger dan ) de Ourthe zijn. En ook hier fraaie plaatjes met alle herfstkleuren die je je maar kan bedenken. De avond brengen we door in het restaurant van (ons) hotel du Commerce.
Geen aanrader wat ons betreft: in het ene oor romantische sfeermuziek uit het restaurant en in het andere oor de rockmuziek uit de keuken.......